Nếu đã là dân công nghệ thì chắc chắn anh em cũng đã nghe từ “torrent” hoặc “BitTorrent” ở đâu đó, ít nhất một lần rồi. Tuy nhiên nó là cái gì thì không phải ai cũng biết. Có nhiều người chưa bao giờ dùng torrent, số khác thậm chí đã từng dùng nhưng lại không nhận ra. Trong bài viết, mình sẽ giới thiệu về torrent, hy vọng sẽ giới thiệu được những khái niệm cơ bản về giải pháp thú vị này cho anh em.
*Nói trước luôn là bài này sẽ chỉ giới thiệu khái niệm cơ bản nhất của torrent hay BitTorrent để anh em mới dễ hiểu nên sẽ không có kiến thức gì quá cáo siêu đâu nha!
BitTorrent là gì?
“BitTorrent” là tên một giải pháp chia sẻ tài nguyên trên mạng ngang hàng, đồng thời là tên của một chương trình chia sẻ tài nguyên ngang hàng (mấy chương trình như thế gọi chung là “BitTorrent client”). Người Việt Nam mình hay dùng từ “torrent” để chỉ giải pháp. Còn đối với các BitTorrent client thì chúng ta thường gọi thẳng tên của nó ra luôn, ví dụ như BitTorrent, µTorrent… Nói đơn giản thì BitTorrent mang đến giải pháp để các máy tính kết nối Internet có thể chia sẻ file một cách ngang hàng, không phân chia ra máy chủ (server) và máy khách (client).
Thông thường, nếu như anh em muốn chia sẻ một file cho ai đó thì anh em sẽ phải up file đó lên các máy chủ của như Google Drive, FShare, Mega… rồi cho người kia cái link để tải về. Cái này dễ thực hiện, ai cũng có thể làm được. Tuy nhiên nó có một số vấn đề. Dễ thấy nhất là thời gian máy chủ cho phép lưu, quá thời gian đó thì file sẽ bị xóa và link sẽ die và anh em phải up lại. Bên cung cấp dịch vụ lưu trữ trên máy chủ có quyền tính phí hoặc giới hạn cả người up lẫn người down file.
Chia sẻ file bằng BitTorrent thì khác, nó cho phép mọi người download file từ máy của nhau mà không cần thông qua bất kỳ máy chủ hay dịch vụ lưu trữ trung gian nào. BitTorrent cho phép người dùng tham gia vào một cộng đồng mạng để có thể upload/download (trao đổi tệp tin) với nhau. Mỗi người đều có thể download file về và chia sẻ file đó cho người khác. Nhiều máy tính cá nhân liên kết lại như thế sẽ có thể thay thế cho một máy chủ lưu trữ trung gian.
Tập tin Torrent
Các tập tin torrent (có đuôi .torrent) thường có dung lượng rất nhẹ, chỉ vài trăm KB. Bản thân các tập tin này không chứa dữ nội dung mà anh em muốn. Về cơ bản thì nó là một “bộ hướng dẫn” để các BitTorrent client biết đường đi tìm các phần của file nằm rải rác trên mạng rồi về ghép lại thành file hoàn chỉnh cho anh em.
BitTorrent hoạt động như thế nào?
Với BitTorrent, thay vì anh em phải up file lên server thì anh em sẽ thông qua một BitTorrent client để đưa thông tin lên tracker – một máy trung gian dùng để quản lý các file torrent và người dùng, tương tự như một forum. Thông qua tracker, người khác sẽ biết là anh em có file. Những người kia muốn download sẽ lấy dữ liệu trực tiếp từ máy của anh em. Những người download sau sẽ lấy dữ liệu từ máy của những người download trước. Những người download trước sẽ up dữ liệu cho những người download sau. Nếu những người download trước xóa mất một phần dữ liệu của file thì các BitTorrent client cũng sẽ tìm cách lấy dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau để ghép lại một file hoàn chỉnh.
Việc chia sẻ ngang hàng như thế này cũng phát sinh một vấn đề là có một số thanh niên chỉ down dữ liệu về thôi chứ không up lên lại. Cứ hoàn thành xong file của mình thì nhấn nút chạy luôn. Thế nên nhiều tracker sẽ có biện pháp quản lý nghiêm ngặt để tránh tình trạng đó, ví dụ như quy định tỷ lệ tải lên/ tải xuống dữ liệu. Anh em có tải xuống mà không chịu tải lên cho người khác thì bị ban khỏi tracker ráng chịu.
Anh em được lợi gì từ BitTorrent?
Theo mình thì BitTorrent mang đến 3 lợi ích chính cho người dùng phổ thông, bao gồm:
Khó bị “link die” hơn
Anh em nào hay down phim, game… thì chắc cũng gặp tình trạng này nhiều rồi. Nhiều khi muốn down một thứ gì đó, tìm mòn mắt hết cả mấy forum, hội nhóm cũng chẳng có đường link nào dùng được.
Một đường link download sẽ bị xem là “die” khi file bị xóa trên máy chủ (hoặc máy chủ die) khiến người muốn tải không thể tải về. BitTorrent giúp người dùng tải file lên đầu tiên chia sẻ cho nhiều máy khác, và những máy đó có thể chia sẻ file cho nhiều máy khác nữa. File được phát tán càng nhiều thì càng khó bị mất hơn.
Loại bỏ tình trạng nghẽn băng thông máy chủ
Đây là một trong những lý do quan trọng nhất khiến cho BitTorrent được sinh ra. Một máy chủ lưu trữ có một mức băng thông tải xuống nhất định khiến nó bắt buộc phải bóp băng thông tải xuống nếu có quá nhiều máy tải xuống cùng lúc. Tình trạng này rất dễ bắt gặp khi anh em xem phim trên mạng vào những giờ cao điểm hoặc tải bản cập nhật của mấy tựa game hot.
Một số launcher game có ứng dụng BitTorrent để giảm tải cho máy chủ lúc cập nhật. Người chơi sẽ không chỉ tải bản cập nhật từ máy chủ mà còn từ máy của những người chơi khác trong lúc đó nữa. Từ đó tốc độ tải không (hoặc ít) bị ảnh hưởng trong các giờ cao điểm.
Không bị mấy bên dịch vụ lưu trữ tính phí
Như tiêu đề bài viết BitTorrent mang đến giải pháp giúp anh em tải file mà không cần thông qua máy chủ trung gian. Mà đã không thông qua máy chủ trung gian thì làm gì còn ai tính phí anh em nữa?
Qua bài viết này, mình hy vọng giới thiệu được BitTorrent với những anh em chưa biết đến nó. Để từ đó anh em có thể tìm hiểu và vận dụng BitTorrent mà tận dụng giá trị của Internet tốt hơn. Có rất nhiều thứ từ game, phim, cho đến “tài liệu học tập” mà anh em có thể tải qua đó đấy, từ từ mà khám nhé. Chúc anh em vui vẻ!
